Pistolet maszynowy PPSz
PPSz wz. 1941, PPSz-41 (ros. ППШ-41 – Пистолет – Пулемёт Шпагина обр. 1941 г. – Pistolet-Puliemiot Szpagina), potocznie nazywany: pepeszą lub pepeszką – radziecki pistolet maszynowy kaliber 7,62 × 25 mm, skonstruowany przez Gieorgija Szpagina i wprowadzony na uzbrojenie Armi Czerwonej w 1941 roku[2]Podstawowa broń tej kategorii na uzbrojeniu Armii Czerwone używany także w licznych krajach świata. Do uzbrojenia Wojska Polskiego wprowadzony w 1943 roku.
Pistolet maszynowy PPSz został opracowany przez Gieorgija Szpagina na konkurs na nową broń tej klasy w celu zastąpienia zbyt skomplikowanego w produkcji pistoletu maszynowego PPD-40 Diegtariewa. Oprócz PPSz do konkursu stanął ulepszony PPD-40 i pistolet maszynowy konstrukcji Szpitalnego. Próby toczyły się w drugiej połowie 1940 roku i zakończyły zwycięstwem pistoletu PPSz, który najlepiej przeszedł próby niezawodności. 21 grudnia 1940 roku został przyjęty na uzbrojenie Armii Czerwonej pod nazwą pistolet-pulemiot Szpagina obrazca 1941 goda – „pistolet maszynowy Szpagina wzór 1941”, w skrócie PPSz-41.
Konstrukcja PPSz opierała się na pistolecie maszynowym PPD-40, do którego był bardzo podobny z wyglądu (PPD z kolei był wzorowany na fińskim Suomi). W porównaniu z PPD, konstrukcja PPSz była maksymalnie uproszczona, a przede wszystkim znacznie prostsza w produkcji dzięki zastąpieniu skomplikowanych metod obróbki tłoczeniem izgrzewaniem. Nowo powstała broń była zarazem wysoce niezawodna i odporna na trudne warunki użytkowania.
Konstrukcja pistoletu nie podlegała znaczącym zmianom podczas produkcji, wprowadzano jedynie drobne ulepszenia szczegółów oraz zmiany mające na celu dalsze uproszczenie produkcji. Uproszczeniom podlegały m.in.przyrządy celownicze. Początkowo pistolet był produkowany jedynie z charakterystycznym wymiennym magazynkiem bębnowym o dużej pojemności 71 nabojów. Spora masa, skomplikowana budowa i produkcja (magazynki były indywidualnie dopasowywane do konkretnych egzemplarzy pistoletu) oraz utrudnione ładowanie, spowodowały wprowadzenie (od 12 lutego 1942 roku) do produkcji alternatywnych magazynków łukowych o pojemności 35 nabojów. W styczniu 1944 roku zaprzestano w ogóle produkcji magazynków bębnowych. W 1942 powstawały najbardziej uproszczone serie pistoletów, pozbawione przełącznika rodzaju ognia i strzelające jedynie ogniem seryjnym.
Pierwsza partia PPSz została wyprodukowana w fabryce w Zagorsku w czerwcu 1941 roku, tuż przed atakiem Niemiec na ZSRR. Na skutek postępów Wehrmachtu, zakład ewakuowano na wschód do Wiatskich Polan wobwodzie kirowskim. Zakład ten pozostał głównym wytwórcą „pepesz”, a ponadto ich produkcję uruchomiono w wielu innych fabrykach. Najwięcej egzemplarzy wyprodukowały fabryki moskiewskie – ok. 3,5 miliona sztuk podczas wojny. W 1941 wyprodukowano 92 766 pistoletów PPSz, a w 1942 roku już 1 499 269 sztuk. Do końca wojny wyprodukowano ich ponad 5,5 miliona.
Wiele pistoletów PPSz podczas działań wojennych wpadło w ręce żołnierzy niemieckich, którzy chętnie używali ich w walce, zastępując nabój Tokariewa niemieckim Mauser 7,63 x 25 mm, który mając identyczne wymiary był słabszy od rosyjskiego. Wehrmacht nawet wydał oficjalną instrukcję obsługi w języku niemieckim. Ciekawostką jest, że w końcowym okresie wojny w III Rzeszy część z nich przystosowano do strzelania amunicją 9 mm Parabellum. Pepesza w Wehrmachtcie używana była pod nazwą MP (Maschinenpistole) 717 (r). I my mamy taką 9 mm Parabelum.
| Kaliber (mm) | 7,62 |
| Nabój | 7,62 × 25 mm TT |
| Długość (mm) | 828 |
| Długość lufy (mm) | 243 |
| Długość linii celowniczej (mm) | 365 |
| Magazynek bębenkowy | 71 naboi |
| Magazynek łukowy | 35 |